คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ (เทศ สุวรรณภารต)

คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ เดิมมืชื่อ เทศ การสาสนะ เกิดเมื่อวันที่ ๑๗ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๒๑ มีหน้าที่เป็นครูผู้ถ่ายทอดความรู้ด้าน โขน – ละคร คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ เริ่มศึกษาวิชานาฏศิลป์ในละครวังบ้านหม้อ เมื่ออายุ ๑๐ ปี เป็นศิษย์หม่อมคร้าม (ชำนาญารรำตัวยักษ์) หม่อมเข็ม (ชำนาญการรำตัวพระ) และได้รับความรู้ด้านอื่นๆ จากหม่อมของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์อีกหลายท่าน

คุณหญิงนัฏกานุรักษ์ มีความรู้ความสามารถหลายด้าน โดยแสดงโขนรับบทเป็นรามสูรแสดงละครดึกดำบรรพ์รับบทเป็น เจ้าเงาะ ระตูจรกา และนางศูรปนักขา เป็นต้น ในสมัยรัชกาลที่ ๖ เป็นครูสอน โขน – ละครหลวงในกรมมหรสพ ในสมัยรัชกาลที่ ๗ เป็นครูสอนโขน – ละครหลวงในกรมมหรสพ ปีพ.ศ. ๒๔๗๗ เข้ารับราชการกรมศิลปากร ในโรงเรียนนาฏดุริยางคศาสตร์ จนถึง พ.ศ. ๒๔๘๘ จึงลาออก และเสียชีวิต เมื่อวันที่ ๑๗ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๑๐